Creissoun(-de-chamous)
Hornungia alpina
Brassicaceae Cruciferae
Noms en français : Cresson de chamois, Cresson des chamois.
Descripcioun :Lou creissoun-de-chamous trachis dins lis esboudèu fres e li coumbo à nèu de mountagno sus cauquié. Se recounèis à si grapo de pichòti flour blanco e à si fueio coumpausado de 2 à 6 paréu de "fueioun". La siliculo, negro, fai de 3 à 6 mm. La subsp. dis Aup de Prouvènço, ié dison alpina .
Usanço :Couneissèn pas d'usanço particuliero pèr aquelo planto. Dèu èstre manjadisso, mai avèn pas d'entresigne segur. Escriéure au site se n'en sabès mai.
Port : Erbo
Taio : 3 à 10 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Camefite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Hornungia
Famiho : Brassicaceae
Famiho classico : Cruciferae
Ordre : Brassicales
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : 4
Ø (o loungour) flour : 5 à 8 mm
Flourido : Printems
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 1700 à 3000 m
Aparado : Noun
Mai à avoust
Liò : Esboudèu fres
- Coumbo à nèu
Estànci : Subaupen à Aupen
Couroulougi : Ouroufito-Éuroupenco
Ref. sc. : Hornungia alpina (L.) O.Appel, 1997
(= Pritzelago alpina (L.) Kuntze, 1894 = Hutchinsia alpina (L.) R.Br., 1812 )
Genciano
Gentiana lutea
Gentianaceae
Àutri noum : Genciàna, Jansano, Sensano, Baselico.
Noms en français : Gentiane jaune, Grande Gentiane.
Descripcioun :La genciano es uno grando erbo que trachis dins li pasquié de mountagno. I'a pas pèr s'engana, pamens s'acampas sa racino, avisas-vous que siegue pas de varaire, Veratrum album forço empouisounanto ! La genciano a li fueio óupousado au contro dóu varaire que soun alterno.
Usanço :Es uno planto bèn couneigudo pèr èstre subretout vertuouso dins li proublèmo de digestioun. Sa racino s'emplego pèr adouba d'aigarden (coume la Suze). Se pòu bouta direitamen la racino dins de vin blanc pèr n'en faire d'aperitiéu o de digestiéu quouro sias "stoumaga". Pamens "lou vin de sensano es amar que te fa pua'n'ase pèr la chaminèio ! (in J.-L. Domenge, LMT op.cit. p. 59).
Port : Grando erbo
Taio : 80 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Gentiana
Famiho : Gentianaceae
Ordre : Gentianales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 5 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 100 à 2200 m
Aparado : Noun
Juliet à setèmbre
Liò : Pasquié
- Prado umido
- Bos clar
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropenco
Ref. sc. : Gentiana lutea L., 1753